Lübnan ve Suriye’deki yeni denklemden pay kapmaya çalışan Fransa, bir yandan da Avrasya ve Orta Asya’da yeni oyun kurmak için harekete geçti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, geçtiğimiz hafta Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile Paris’te yaptığı görüşme ve stratejik iş birliği anlaşması, gözleri Fransızlar’ın yeni planlarına çevirdi. İki ülke arasındaki yakınlaşmanın fitili Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in 2018’deki Fransa ziyareti ile yakılmış, Emmanuel Macron ise 2023’te Özbekistan’a gerçekleştirdiği ziyaret, ile yeni dönemi başlatmıştı.
URANYUMA GÖZ DİKTİ
Macron ve Mirziyonev arasındaki son ikili görüşmede Fransa’nın nükleer enerji ihtiyacının masaya geldiği dillendirilirken, Paris yönetiminin 93 milyon Euro değerindeki uranyumu, Özbekistan’daki madenlerden elde etmeyi hedeflediği ifade edildi. Fransız Orano Şirketi bu yatırımın başrolünde yer alırken, TotalEnergies ise Özbekistan’ın güneş enerjisi ve hidrojen projelerine göz diktiği kulisler yansıyan bilgiler arasında.
FRANSIZ FİRMALAR KUŞATIYOR
Bir başka Fransız şirketi Alstom ise Taşkent metrosu ve yüksek hızlı tren hatlarının yenilenmesi için şimdiye kadar 500 milyon Euro’luk anlaşmalara imza atarken, Airbus firması yetkilileri de, Özbekistan Havayolları’nın filosunu modernize etmek için yeni nesil uçak satış müzakerelerini sürdürüyorlar. Fransız SUEZ Grubu ise Özbekistan’da su arıtma ve atık yönetimi projelerini yürütüp, Aral Gölü çevresindeki ekolojik krizle mücadele için yeni fonlar ayırmaya devam ediyor.
ÇİN’E TEKNO RAKİP
Öte yandan kulislerden yansıyan son bilgilere göre, Fransız savunma şirketleri Thales ve Dassault ise Özbek ordusuna siber güvenlik, hava savunma sistemleri ve askeri eğitim desteği veriyor. Fransız Capgemini ve Thales firmaları ise Özbekistan’ın 5G ve siber güvenlik altyapısını geliştirerek, Huawei’nin bölgedeki etkisini azaltmayı hedefliyor. Taşkent’teki Fransız Lisesi ve QSI International School’un ise, ikili kültürel bağları güçlendirilmesinde rol oynadığı, her yıl 200’den fazla Özbek öğrencinin Fransa’da burslu eğitim aldığı da biliniyor.
HEDEF BİR MİLYAR AVRO
Fransa’nın Orta Doğu ve İran’dan sonra, Orta Asya denkleminde, Çin ve Rusya’ya alternatif strateji üretmeye çalıştığını belirten Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Hasan Köni ise şu saptamalarda bulundu: “Fransızlar, enerji tedarikinde Kazakistan-Özbekistan koridorunu güvenceye almaya çalışıyorlar. Özbekistan’daki Fransız yatırımlarının birkaç yıl içinde bir milyar Euro barajını aşması hedefleniyor. İkili anlaşmaların tam metni henüz açıklanmadı, ancak nükleer enerji, savunma ve altyapı alanlarında yeni mutabakatlara varıldığı ortada.”
ALTERNATİF STRATEJİ
Prof. Dr. Köni, Fransa’nın Özbekistan ve İran üzerinden Çin politikasına yaklaşımını değerlendirirken, “Çin’in Kuşak-Yol Projesi ve Rusya’nın etkisine karşı alternatif bir güç olma stratejisi, Fransa’nın Özbekistan politikasının temelini oluşturuyor. İran ise nükleer müzakereler ve Ortadoğu’daki denge politikaları nedeniyle Paris için ayrı bir önem taşıyor” dedi.
ULAŞIM TEKELİ KIRILIR MI?
Fransa, AB’nin Küresel Geçit Stratejisi kapsamında Özbekistan’ı transit ülke olarak konumlandırdığını da sözlerine ekleyen Prof. Dr. Köni ayrıca, “Özbekistan’ın Türkmenistan-Afganistan-Pakistan (TAP) ve Orta Koridor projelerindeki rolü, Çin’in Bir Kuşak, Bir Yol projesine kısmi bir alternatif sunuyor. Fransız şirketler, Özbekistan’ın demiryolu ve lojistik altyapısına yatırım yaparak Çin’in bölgedeki ulaşım tekelini kırmayı hedefliyor” diye konuştu.
[email protected]
Kaynak: Web Özel
.